Tại hội nghị Đánh giá tình hình xuất khẩu gạo quý I/2023 và định hướng điều hành kinh doanh gạo trong thời gian tới, do Bộ Công Thương tổ chức sáng 26/4 tại TP.HCM, ông Trần Quốc Toản - Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, cho biết, trong quý I/2023, kim ngạch xuất khẩu gạo đạt hơn 1,85 triệu tấn, trị giá 981 triệu USD, tăng hơn 23% về lượng và tăng 34% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2022.
Giá xuất khẩu bình quân đạt 529 USD/tấn, tăng gần 9% so cùng kỳ năm 2022. Nhiều thời điểm trong các tháng đầu năm, giá gạo xuất khẩu loại 5% tấm của Việt Nam đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan và Ấn Độ.
Trong quý I/2023, xuất khẩu gạo ghi nhận sự tăng trưởng tốt so với cùng kỳ năm 2022 ở cả thị trường truyền thống và thị trường tiềm năng. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu gạo sang EU tăng mạnh nhờ các đơn hàng gạo thơm, gạo chất lượng cao.
Từ những thống kê trên, ông Toản đánh giá, chất lượng gạo của Việt Nam đang ngày càng gia tăng, đáp ứng được yêu cầu từ cả các thị trường khó tính, đồng thời cho thấy tiềm năng mở rộng thị trường, gia tăng thị phần gạo chất lượng cao của nước ta.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhận xét, cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu đã có sự thay đổi. Trong đó, gia tăng xuất khẩu các chủng loại gạo Việt Nam có thế mạnh như: gạo thơm, gạo nếp, gạo trắng, gạo cao cấp và tiếp tục ghi nhận xuất khẩu gạo hữu cơ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng đem lại giá trị cao; giảm tỷ trọng xuất khẩu gạo thường chất lượng thấp.
Doanh nghiệp xuất khẩu gạo được dự báo sẽ có một năm thắng lớn (Ảnh: Hoàng Hà)
Về thị trường xuất khẩu gạo thời gian tới, ông Nguyễn Ngọc Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam - dự báo, những tháng cuối năm, giá lương thực tiếp tục biến động do các nước tăng cường dự trữ lương thực.
Nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường truyền thống của Việt Nam như Philippines, Trung Quốc, Indonesia và các quốc gia châu Phi đang gia tăng. Tại các nước châu Âu, xung đột giữa Nga và Ukraine khiến nhu cầu dự trữ lương thực tăng lên, đây là yếu tố giúp các doanh nghiệp xuất khẩu gạo được hưởng lợi trong thời gian tới.
Trong khi nhu cầu nhập khẩu gạo tăng thì nguồn cung gạo từ các quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới như Ấn Độ, Pakistan tiếp tục hạn chế; giá gạo Thái Lan tăng do đồng Baht tăng giá trở lại. Việt Nam đang có lợi thế về nguồn cung sớm từ vụ lúa Đông xuân, sản lượng, chất lượng lúa gạo ổn định nên dự báo giá gạo Việt trong ngắn hạn vẫn ở mức tốt.
“Thị trường xuất khẩu gạo năm nay về phía nguồn cung thấp hơn nhu cầu nên đầu ra thuận lợi. Vấn đề của ngành gạo năm nay là khâu sản xuất và liên kết sản xuất sao cho có các chủng loại gạo phù hợp với nhu cầu thị trường”, ông Nam nhấn mạnh.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, mặc dù thị trường có nhiều tín hiệu tích cực, nhưng để thúc đẩy tăng trưởng, thời gian tới, các hiệp hội, doanh nghiệp khẩn trương rà soát, có kiến nghị để Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các nghị định về kinh doanh xuất khẩu gạo như Nghị định 103, Nghị định 107/2018, tạo tiền đề tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Hướng đến kỷ lục lịch sử
Trước đó, chia sẻ với PV. VietNamNet, ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An, cho hay công ty mới ký được một đơn hàng xuất khẩu hơn 11.000 tấn gạo lứt vừa xát vỏ sang Hàn Quốc, giá 695 USD/tấn. Ước tính, đơn hàng quý I và quý II tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh nghiệp đang đàm phán ký đơn hàng cho quý III, trong đó chờ chốt đơn xuất khẩu hơn 30.000 tấn gạo.
Gạo năm nay có giá tốt. Trung An đều ký được các đơn hàng có giá từ gần 600-1.500 USD/tấn. Đặc biệt, năm 2023 trong phân khúc gạo thơm ST xuất khẩu sang EU, phía Trung An đã ký kết xuất khẩu với giá 1.250 USD/tấn.
Theo ông Bình, bức tranh xuất khẩu gạo năm nay khá sáng nên các doanh nghiệp ngành gạo đang cân nhắc làm sao bán được với giá tốt nhất.
Tháng 2 vừa qua, Công ty CP Nông sản hữu cơ Quảng Trị đã xuất khẩu 15 tấn gạo hữu cơ Quảng Trị sang thị trường EU với giá 1.800 USD/tấn. Đơn hàng 400 nghìn tấn gạo sang thị trường EU trong năm 2023 được bán với mức giá 12,9 EUR/5kg (túi), tương đương 2.000 USD/tấn.
Theo tính toán, xuất khẩu gạo có thể đạt 7 triệu tấn, với kim ngạch 4 tỷ USD trong năm nay. Nếu đạt được con số này, gạo Việt Nam sẽ thiết lập kỷ lục lịch sử về kim ngạch xuất khẩu.
